Vocaalharmonie in de Turkse taal
Het Turks is een agglutinerende taal, er worden aan een woord achtervoegsels toegevoegd, net zoals bv. Hongaars, Fins en Koreans. Door aan woorden een achtervoegsel toe tevoegen kan bv. aangegeven worden wie de eigenaar is, in welke richting het beweegt of waar het zich bevindt.
Het toevoegen van achtervoegsels gaat volgens een systeem, nl. de vocaalharmonie.
Met vocaalharmonie wordt bedoeld dat de vocalen (klinkers) in een woord harmoniëren.
Het kan zijn dat de lipvorm bij alle klinkers in een woord gelijk zijn: (gerond, gespreid).
Of alle klinkers in een woord voor of achter in de mond worden uitgesproken.
Vele achtervoegsels aan een woord passen hun klinker aan de voorafgaande klinker.
Klinkers zijn in twee groepen verdeeld: achterklinkers (doffe klinkers) en voorklinkers (heldere klinkers).
Doffe klinkers |
Heldere klinkers |
Kleine vocaalharmonie |
Grote vocaalharmonie |
a |
|
a |
ı |
ı |
|
a |
ı |
o |
|
a |
u |
u |
|
a |
u |
|
e |
e |
i |
|
i |
e |
i |
|
ö |
e |
ü |
|
ü |
e |
ü |
Kleine vocaalharmonie in de Turkse taal
Bij de kleine vocaalharmonie volgt op de doffe klinker (a,ı,o,u) een a en op de heldere klinker (e,i,ö,ü) een e.
De kleine vocaalharmonie wordt bv. gebruikt bij de vorming van het meervoud.
Voorbeelden:
Huis |
Ev |
Huizen |
Evler |
Appel |
Elma |
Appels |
Elmalar |
Grote vocaalharmonie in de Turkse taal
De grote vocaalharmonie wordt bv. gebruikt bij de vorming van een vraag, waarbij -mi,-mı,-mu of -mü als achtervoegsel wordt toegevoegd.
Deze achtervoegsels worden altijd apart geschreven, dwz. het wordt niet aan het woord geplakt.
Voorbeelden:
Boek | Kitap |
Het boek ? |
Kitap mı ? |
School | Okul |
De school ? |
Okul mu ? |
Schrift | Defter |
Het schrift ? |
Defter mi ? |
Bril | Gözlük |
De bril ? |
Gözlük mü ? |
Is het huis te huur? |
Ev kiralık mı ? |
Is zij jouw vriendin ? |
O senin arkadaşın mı ? |
|